Διαταραχή Επεισοδιακής Υπερφαγίας

📝 Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο psycholozin.gr στις 04 Μαΐου 2022

Ολοκληρώνουμε την σειρά των άρθρων αφιερωμένη στις Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής με την τρίτη κύρια κατηγορία τους, την Διαταραχή Επεισοδιακής Υπερφαγίας. Ενδεχομένως να είναι η λιγότερο γνωστή και διαδεδομένη στον ευρύ κοινό, το οποίο συνήθως αναφέρεται μονάχα στην Ψυχογενή Ανορεξία και Ψυχογενή Βουλιμία. Ωστόσο είναι μια σημαντική μορφή στην οποία αξίζει να αναφερθούμε εκτενέστερα.

Κλινική Εικόνα – Διαγνωστικά Κριτήρια

Παρόμοια με τις άλλες δύο κατηγορίες, η Διαταραχή Επεισοδιακής Υπερφαγίας χαρακτηρίζεται από διαταραγμένες διατροφικές συνήθειες, αρνητική εικόνα σώματος και προσπάθεια για μείωση σωματικού βάρους. Η αξιολόγηση του ατόμου κρίνεται σε μεγάλο βαθμό από την εικόνα, το σχήμα και το βάρος του σώματος. Επιπλέον, ο ασθενής παρουσιάζει τάσεις αυτό-κριτικής, συναισθηματική δυσφορία, σωματικά ενοχλήματα και διαπροσωπικές δυσκολίες.

Κατά το DSM-5 τα διαγνωστικά κριτήρια είναι:

Α. Επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας. Ένα επεισόδιο υπερφαγίας χαρακτηρίζεται και από τα δύο ακόλουθα:
   1. λήψη τροφής σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο (π.χ. μέσα σε χρονικό διάστημα δύο ωρών). Η ποσότητα τροφής είναι μεγαλύτερη από αυτή που οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να φάνε μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα και κάτω από τις ίδιες συνθήκες,
   2. αίσθηση έλλειψης ελέγχου στο φαγητό κατά τη διάρκεια του επεισοδίου (π.χ. αίσθημα πως δεν μπορεί το άτομο να σταματήσει ή να ελέγξει τι και πόσο τρώει),

Β. Τα επεισόδια υπερφαγίας συνδέονται με τουλάχιστον τρία από τα ακόλουθα:
   1. το άτομο τρώει πολύ πιο γρήγορα από το κανονικό,
   2. το άτομο τρώει μέχρι να νιώσει δυσάρεστα πλήρες το στομάχι του,
   3. το άτομο τρώει μεγάλες ποσότητες τροφής, όταν δε νιώθει να πεινάει,
   4. το άτομο νιώθει δυσάρεστα που τρώει πολύ και για το λόγο αυτό τρώει μόνο του,
   5. το άτομο, όταν τρώει υπερβολικά, νιώθει δυσάρεστα με τον εαυτό του, μελαγχολικά και έχει αρκετές ενοχές,                                                                                                       
Γ. Το άτομο βιώνει έντονο άγχος σχετικά με τη συμπεριφορά υπερφαγίας του,

Δ. Η συμπεριφορά υπερφαγίας συμβαίνει κατά μέσο όρο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα για τρεις μήνες,

Ε. Η συμπεριφορά υπερφαγίας δεν συνοδεύεται από ακατάλληλες αντιρροπιστικές συμπεριφορές (π.χ. πρόκληση εμέτου, δίαιτα, έντονη σωματική άσκηση) και δεν συμβαίνει αποκλειστικά κατά τη διάρκεια νευρικής ανορεξίας ή νευρικής βουλιμίας.

Επιδημιολογία

Η Διαταραχή Επεισοδιακής Υπερφαγίας φαίνεται πιο συχνή συγκριτικά με την Ψυχογενή Ανορεξία και Ψυχογενή Βουλιμία, με ποσοστό 0,7-4% στον γενικό πληθυσμό και η πιθανότητα εμφάνισης της είναι στους άνδρες είναι 1,5 φορά μεγαλύτερη από ότι στις γυναίκες. (Κωνσταντακόπουλος και συν, 2015).

Συννοσηρότητα

Η Διαταραχή Επεισοδιακής Υπερφαγίας εμφανίζει συννοσηρότητα με Μείζονα Κατάθλιψη, Διπολική Διαταραχή, Αγχώδεις Διαταραχές, Διαταραχές Προσωπικότητας και κατάχρηση αλκοόλ ή ουσιών (Κωνσταντακόπουλος και συν, 2015).

Θεραπεία

Η φαρμακοθεραπεία, αλλά και η ψυχοθεραπεία έχει φανεί πως είναι αποτελεσματική μέθοδος παρέμβασης στην Διαταραχή Επεισοδιακής Υπερφαγίας. Η Γνωσιακη-Συμπεριφορική Θεραπεία είναι η περισσότερο μελετημένη ψυχοθεραπευτική προσέγγιση σχετικά με την αποτελεσματικότητα της απέναντι στην συγκεκριμένη διαταραχή. Ωστόσο, και η Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία και η Διαπροσωπική Ψυχοθεραπεία δύνανται να βελτιώσουν την κλινική εικόνα και τα συμπτώματα της Διαταραχής Επεισοδιακής Υπερφαγίας (Hilbert, 2015). Επιπλέον, η Διαλεκτική-Συμπεριφορική Θεραπεία και η Ενσυνειδητότητα έχουν αισιόδοξα αποτελέσματα. Χρήσιμη είναι και  η δομημένη αυτό-βοήθεια μέσω βιβλίων, βίντεο και ίντερνετ (Iacovino et al, 2012).