Ψυχογενής Βουλιμία

📝 Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο psycholozin.gr στις 11 Μαρτίου 2022.

Στο παρόν άρθρο συνεχίζουμε με την παρουσίαση της δεύτερης μεγάλης υποκατηγορίας των Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής, της Ψυχογενούς Βουλιμίας. Αναφερόμαστε στην κλινική εικόνα των ασθενών, τα στατιστικά στοιχεία, την συνύπαρξη άλλων ψυχικών δυσκολιών και διαταραχών και τους αποτελεσματικούς τρόπους παρέμβασης.

Κλινική Εικόνα – Διαγνωστικά Κριτήρια

Όπως και στις άλλες Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής, κύρια χαρακτηριστικά των ασθενών με Ψυχογενή Βουλιμία είναι η διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά, η αρνητική θεώρηση του σώματος και η προσπάθεια απώλειας βάρους.

Κατά το DSM 5 τα διαγνωστικά κριτήρια είναι τα εξής:

• Επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας. Ένα επεισόδιο υπερφαγίας χαρακτηρίζεται και από τα δύο παρακάτω: 
  1. το να τρώει κάποιος μέσα σε μια διακριτή χρονική περίοδο (π.χ. σε μια περίοδο 2 ωρών) μια ποσότητα φαγητού που είναι σαφώς μεγαλύτερη από όση θα έτρωγαν οι περισσότεροι άνθρωποι κατά τη διάρκεια μιας παρόμοιας χρονικής περιόδου και κάτω από παρόμοιες περιστάσεις,                                                                                    
  2. μια αίσθηση έλλειψης ελέγχου του πόσο τρώει κάποιος κατά τη διάρκεια του επεισοδίου (π.χ. μια αίσθηση ότι κάποιος δεν μπορεί να σταματήσει να τρώγει ή να ελέγξει τι ή πόσο τρώει).          
• Επανειλημμένη ακατάλληλη αντισταθμιστική συμπεριφορά προκειμένου να αποτραπεί η απόκτηση βάρους, όπως π.χ. πρόκληση εμετού, κακή χρήση καθαρτικών, διουρητικών, ή άλλων φαρμάκων, νηστεία, υπερβολική άσκηση.                                                                                                                                                      
• Η υπερφαγία και οι ακατάλληλες αντιρροπιστικές συμπεριφορές συμβαίνουν κατά μέσο όρο τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα για 3 μήνες. 
• Η εκτίμηση του εαυτού επηρεάζεται υπέρμετρα από τη σωματική εικόνα ή το σωματικό βάρος.
• Η διαταραχή δεν συμβαίνει αποκλειστικά κατά τη διάρκεια επεισοδίων Ψυχογενούς Ανορεξίας.

Προσδιορίζονται δύο τύποι ψυχογενούς βουλιμίας:                                                 

• Ο καθαρτικός τύπος: Κατά τη διάρκεια του παρόντος επεισοδίου Ψυχογενούς Βουλιμίας, το άτομο κάνει χρήση καθαρτικών, υπακτικών ή διουρητικών φαρμάκων ή προκαλεί εμετούς.
• Ο μη καθαρτικός τύπος: Κατά τη διάρκεια του παρόντος επεισοδίου Ψυχογενούς Βουλιμίας το άτομο δεν κάνει χρήση κάποιων από τους παραπάνω αντιρροπιστικούς μηχανισμούς, αλλά χρησιμοποιεί άλλες αντισταθμιστικές συμπεριφορές όπως, εξαντλητικά προγράμματα δίαιτας ή γυμναστικής.

Επιδημιολογία

Η Ψυχογενής Βουλιμία εμφανίζεται 10 φορές περισσότερο στις γυναίκες και η μέση ηλικία έναρξης συμπτωμάτων είναι τα 18 έτη (Κωνσταντακόπουλος και συν, 2015).

Συννοσηρότητα

Στην Ψυχογενή Βουλιμία παρατηρείται συχνά να συνυπάρχει κάποια Διαταραχή Διάθεσης, Κοινωνική Φοβία, Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή και Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες. Επιπλέον, ενδεχομένως υπάρχει κατάχρηση αλκοόλ ή ουσιών και συχνά συνδιαγιγνώσκεται Οριακή Διαταραχή Προσωπικότητας λόγω του στοιχείου της παρορμητικότητας, καθώς και Οιστριονική και Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας (Κωνσταντακόπουλος και συν, 2015).

Θεραπεία

Πλήθος ερευνητικών δεδομένων δείχνουν πως η Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Θεραπεία μπορεί να είναι αποτελεσματική στην Ψυχογενή Βουλιμία και συγκεκριμένα δύο κατηγορίες της η CBT-A (προσαρμοσμένη στους εφήβους) και η CBT- SELF CARE (Mairs & Nicholls, 2016). Αμφιλεγόμενη είναι η Θεραπεία Εστιασμένη στην Οικογένεια (family-based therapy), λόγω της μυστικοπάθειας που χαρακτηρίζει τα άτομα με την επικείμενη διαταραχή (Brown and Keel, et al, 2012). Τέλος, προτείνεται η φαρμακοθεραπεία με την λήψη αντικαταθλιπτικής αγωγής για τα συμπτώματα της διάθεσης (Bailey et al, 2014).